_Strona główna > Polska > Wrocław > Śladami gotyku

Obecny, historyczny herb Wrocławia

Polska

WROCŁAW


Śladami gotyku:
Stare Miasto i Wyspa Piaskowa


Obecny, historyczny herb Wrocławia
Biuro nasze specjalizuje się m.in. w kwaterowaniu grup we Wrocławiu
Wrocław jest miastem, w którym możemy odnaleźć bardzo dużo budowli typowo gotyckich lub z elementami gotyckimi. W zdecydowanej większości są to budowle, które pełnią lub kiedyś pełniły funkcje sakralne. W bieżącym opisie postaram się przedstawić listę gotyckich obiektów znajdujących się w centrum miasta - na Starym Mieście i Wyspie Piaskowej.
STARE MIASTO

Najwspanialszym przedstawicielem świeckiego gotyku we Wrocławiu (a i w tej części Europy) jest Ratusz. Gwoli ścisłości ta wrocławska perła architektoniczna jest przykładem gotycko-renesansowej architektury mieszczańskiej a swoimi początkami sięga początku XIV wieku. W następnych latach miały miejsce różne przebudowy, m.in. ta z przełomu XV i XVI wieku nadająca Ratuszowi cechy późnogotyckie. W połowie XVI wieku do gotyckiego Ratusza dodano detale renesansowe. W XIX wieku miały miejsce prace renowacyjne, które miały na celu przywrócenie Ratuszowi wcześniejszego gotyckiego charakteru. Obecnie po konserwacji w 1999 roku fasady wschodniej (z charakterystycznym astronomicznym zegarem) wrocławski Ratusz prezentuje się bardzo okazale. Wysokość wieży Ratusza wraz z renesansowym hełmem wynosi około 67 metrów.

Nieopodal północno-zachodniego narożnika Rynku znajduje się jedna z największych gotyckich świątyń Wrocławia i Śląska - garnizonowy kościół św. Elżbiety. Dzisiejszy kościół rozpoczęto budować w 1378 roku i zakończono prace w połowie XV wieku. Do momentu przejęcia świątyni przez Protestantów w 1525 roku, kościół należał do zakonu krzyżowców z czerwoną gwiazdą sprowadzonych z Pragi. Od połowy XV do początku XVI wieku kościół miał na wieży wysoki hełm gotycki, a budowla należała do najwyższych na Śląsku. Jej wysokość wynosiła aż 130 metrów (dla porównania najwyższa w Polsce wieża na Jasnej Górze ma niewiele ponad 100 metrów, tak jak nieco niższa wieża kościoła w Świdnicy). Wichura z 1529 roku, która strąciła hełm w cztery lata po przejęciu kościoła przez Protestantów była uważana przez Katolików jako kara Boża. Protestanci zinterpretowali ten fakt jako akt Bożej łaski, gdyż podczas upadku hełmu nie zginął żaden człowiek, a jedyną ofiarą był wrocławski... kot. Pech nie opuszczał świątyni w wieku XX. Po dużych zniszczeniach podczas II wojny światowej również i w 1962 roku po uderzeniu pioruna spłonęła latarnia renesansowego hełmu wieży. W 1975 z tej samej przyczyny spłonęła cała drewniana konstrukcja hełmu wieży, zaś w 1976 roku na skutek wielkiego pożaru spaliła się wieża, dach i część wyposażenia łącznie z największymi i najpiękniejszymi na Śląsku barokowymi organami. Wieloletnia odbudowa kościoła już się zakończyła. Świątynia jest udostępniona dla wiernych i zwiedzających. Dużą atrakcją jest możliwość wejścia na najwyższy taras widokowy Wrocławia (na wieży kościoła) skąd można podziwiać nie tylko Stare Miasto i Ostrów Tumski, ale również szeroką panoramę miasta. Wysokość wieży wraz z odbudowanym renesansowym hełmem wynosi około 84 metry, zaś taras widokowy jest na poziomie około 62 metrów. Niestety, w przeciwieństwie do wrocławskiej Katedry, tutaj nie ma windy i należy wchodzić po stopniach, ale wspaniały widok rekompensuje poniesiony trud.

Blisko Rynku - około 100 metrów w kierunku wschodnim - znajduje się inna wspaniała gotycka świątynia pod wezwaniem Marii Magdaleny, będąca obecnie katedrą polsko-katolicką. Budowę gotyckiego kościoła rozpoczęto w 1355 roku i przez wiele lat była to główna świątynia Starego Miasta. W 1525 kościół przejęli Protestanci i był on w ich rękach do końca II wojny światowej, kiedy to miały miejsce duże zniszczenia świątyni. W południowej części kościoła znajduje się piękny portal romański przeniesiony z katolickiego opactwa ołbińskiego (leżącego poza murami ówczesnego miasta) a rozebranego na polecenie protestanckiej Rady Miasta. Portal ten należy do najstarszych i najwspanialszych tego typu w środkowej Europie. Ze względu na bardzo dobrą akustykę kościół jest miejscem wielu koncertów muzyki poważnej. Wieże kościoła nie są jeszcze pokryte hełmami niemniej kształt dwóch wież (o wys. około 50 metrów) przywodzi na myśl zachodnie wieże Katedry wrocławskiej.

Przy głównym deptaku Wrocławia - ulicy Świdnickiej - znajduje się jakby "odwrócona" od zgiełku ogromna świątynia świętych Stanisława, Wacława i Doroty. Po utracie Śląska na rzecz korony czeskiej, po licznych lokalnych konfliktach i klęskach żywiołowych (wielki pożar miasta w 1342 roku) napięcie wśród ludności sięgnęło zenitu. Konieczna okazała się mediacja monarchów w celu załagodzenia sporów. Dlatego też doszło we Wrocławiu do spotkania króla Kazimierza Wielkiego oraz cesarza Karola IV, który to właśnie wtedy ufundował kościół przekazany augustianom-eremitom. Gotycka świątynia (bez wieży) o wysokości ponad 43 metry należy do największych w mieście. Potrójne wezwanie odnosi się do patronów 3 głównych narodowości zamieszkujących ówcześnie Wrocław: Polaków (św. Stanisław), Czechów (św. Wacław) oraz Niemców (św. Dorota). Bezpośrednia bliskość kontrowersyjnego postmodernistycznego domu handlowego Solpol o nowoczesnej sylwetce (wybudowanego na początku lat dziewięćdziesiątych XX w.) wskazuje na istnienie ogromnej wielości stylów architektonicznych na ulicy Świdnickiej.

Również przy ulicy Świdnickiej, ale już dalej od Rynku, znajduje się inna ciekawa świątynia Wrocławia - kościół Bożego Ciała pochodzący z drugiej ćwierci XV wieku. Ozdobny szczyt kościoła (który nie ma swojej wieży) z małą sygnaturką jest charakterystyczny dla gotyku nadwiślanego i przywodzi na myśl kościoły Małopolski. Kościół jest budowlą trójnawową w układzie bazylikowym ze sklepieniem gwiaździstym (prezbiterium) i trójpodporowym (nawy boczne).

Przy obecnym placu Dominikańskim obok hotelu "Panorama II" oraz nowoczesnego centrum handlowego "Galeria Dominikańska", znajduje się jeden z najstarszych kościołów Wrocławia - kościół św. Wojciecha, który niejako "wchłonął" stojący obok niego mały kościół św. Józefa (będący obecnie kaplicą kościoła św. Wojciecha). Świątynia dominikanów była pierwszym kościołem parafialnym lewobrzeżnego miasta. Po ogromnych zniszczeniach, jakie miały miejsce we Wrocławiu po najeździe Mongołów w 1241 roku, zrujnowany kościół św. Wojciecha od 1250 roku odbudowywano w stylu gotyckim. Prace przy rozbudowywaniu trwały stulecia, aż w okresie renesansu przebudowano wieżę dając jej renesansowy hełm. Obecny zrekonstruowany hełm w postaci gotyckiej stanął na swoim miejscu w 1982 roku (wysokość - ok. 67 m.). W kościele znajduje się również klejnot architektury barokowej - kaplica bł. Czesława.

Po drodze z Rynku na Ostrów Tumski przechodzi sie nieopodal kościoła św. Wincentego leżącego około 100 metrów od Hali Targowej. Pierwotnie świątynia nosiła wezwanie św. Jakuba, zaś budowa gotyckiego kościoła rozpoczęła się w połowie XIII wieku po najeździe mongolskim. Jest to trójnawowa bazylika o długości 77 metrów. W czasach współczesnych świątynia ta podczas remontu kościoła św. Elżbiety pełniła funkcję kościoła garnizonowego, zaś obecnie od 1999 roku została przekazana kościołowi greko-katolickiemu. Wieża z odbudowanym ceglanym hełmem gotyckim mierzy prawie 60 metrów wysokości.

WYSPA PIASKOWA

Kościół NMP wewnątrz

Wyspa Piaskowa leżąca pomiędzy Starym Miastem a Ostrowem Tumskim ma na swoim obszarze 3 kościoły, z czego 2 pełnią swoją sakralną funkcję do dzisiaj - mały prawosławny kościół św. Anny oraz największa (jeśli chodzi o kubaturę) świątynia Dolnego Śląska - kościół Najświętszej Marii Panny na Piasku. Kościół w dzisiejszej gotyckiej formie pochodzi z lat 1334-1425. Jest to trójnawowa budowla w układzie halowym - siedmioprzęsłowa o sklepieniu gwiaździstym (nawa główna) i trójpodporowym (nawy boczne). Świątynia ma stosunkowo niewielką wieżę (jak na rozmiary całego kościoła). Po wojnie przywieziono tutaj z naszych przedwojennych Kresów i umieszczono w jednym z ołtarzy otoczony kultem obraz Matki Boskiej Mariampolskiej, zwanej też Matką Boską Hetmańską, Rycerską i Zwycięską. Znajdują się tutaj liczne inne zabytki kultury materialnej, ale dla dzieci największą atrakcją w okresie Świąt Bożego Narodzenia jest (czynna do połowy lutego każdego roku) - ruchoma szopka, którą będąc w tym okresie we Wrocławiu warto zobaczyć.


Kościół NMP z zewnątrz

Na przeciwko kościoła NMP na Piasku znajduje się gotycki mały dawny kościół św. Anny pochodzący z XIV wieku (nie mylić z kościołem Prawosławnych stojącym na Wyspie Piaskowej 50 metrów obok). Obecnie budynek posiada charakter mieszkalny i mieści się w nim przedszkole sióstr Salezjanek (zdjęcie po prawej).
Tekst opracował oraz zdjęcia wykonał Maciej Oziembłowski.
Ewentualne wykorzystanie materiału dozwolone tylko za zgodą autora.
_Strona główna > Polska > Wrocław > Śladami gotyku
AMIGO - Biuro Usług Turystycznych, ul. Nyska 68 lok.56, 50-505 Wrocław,
tel. (0-71) 72-555-76, tel. 0 606 99-80-60, fax: (0-71) 78-73-400, e-mail: amigo (at) amigo.wroc.pl lub amigo (at) polnet.cc
Strona AMIGO istnieje od kwietnia 1999 roku. Data ostatniej aktualizacji podstrony: 05.02.2005 - Maciej Oziembłowski (c)