|
Obecny, historyczny herb Wrocławia |
Polska
WROCŁAW
Śladami
gotyku:
Stare Miasto i Wyspa Piaskowa
|
Obecny, historyczny herb Wrocławia
|
Biuro
nasze specjalizuje się m.in. w kwaterowaniu grup we Wrocławiu |
Wrocław jest miastem,
w którym możemy odnaleźć bardzo dużo budowli typowo gotyckich lub
z elementami gotyckimi. W zdecydowanej większości są to budowle, które
pełnią lub kiedyś pełniły funkcje sakralne. W bieżącym opisie postaram
się przedstawić listę gotyckich obiektów znajdujących się w centrum
miasta - na Starym Mieście i Wyspie Piaskowej. |
STARE
MIASTO |
|
Najwspanialszym
przedstawicielem świeckiego gotyku we Wrocławiu (a i w tej
części Europy) jest Ratusz. Gwoli ścisłości
ta wrocławska perła architektoniczna jest przykładem gotycko-renesansowej
architektury mieszczańskiej a swoimi początkami sięga początku
XIV wieku. W następnych latach miały miejsce różne przebudowy,
m.in. ta z przełomu XV i XVI wieku nadająca Ratuszowi cechy
późnogotyckie. W połowie XVI wieku do gotyckiego Ratusza dodano
detale renesansowe. W XIX wieku miały miejsce prace renowacyjne,
które miały na celu przywrócenie Ratuszowi wcześniejszego
gotyckiego charakteru. Obecnie po konserwacji w 1999 roku
fasady wschodniej (z charakterystycznym astronomicznym zegarem)
wrocławski Ratusz prezentuje się bardzo okazale. Wysokość
wieży Ratusza wraz z renesansowym hełmem wynosi około 67 metrów. |
|
|
Nieopodal
północno-zachodniego narożnika Rynku znajduje się jedna z
największych gotyckich świątyń Wrocławia i Śląska - garnizonowy
kościół św. Elżbiety. Dzisiejszy kościół
rozpoczęto budować w 1378 roku i zakończono prace w połowie
XV wieku. Do momentu przejęcia świątyni przez Protestantów
w 1525 roku, kościół należał do zakonu krzyżowców z czerwoną
gwiazdą sprowadzonych z Pragi. Od połowy XV do początku XVI
wieku kościół miał na wieży wysoki hełm gotycki, a budowla
należała do najwyższych na Śląsku. Jej wysokość wynosiła aż
130 metrów (dla porównania najwyższa w Polsce wieża na Jasnej
Górze ma niewiele ponad 100 metrów, tak jak nieco niższa wieża
kościoła w Świdnicy). Wichura z 1529 roku, która strąciła
hełm w cztery lata po przejęciu kościoła przez Protestantów
była uważana przez Katolików jako kara Boża. Protestanci zinterpretowali
ten fakt jako akt Bożej łaski, gdyż podczas upadku hełmu nie
zginął żaden człowiek, a jedyną ofiarą był wrocławski... kot.
Pech nie opuszczał świątyni w wieku XX. Po dużych zniszczeniach
podczas II wojny światowej również i w 1962 roku po uderzeniu
pioruna spłonęła latarnia renesansowego hełmu wieży. W 1975
z tej samej przyczyny spłonęła cała drewniana konstrukcja
hełmu wieży, zaś w 1976 roku na skutek wielkiego pożaru spaliła
się wieża, dach i część wyposażenia łącznie z największymi
i najpiękniejszymi na Śląsku barokowymi organami. Wieloletnia
odbudowa kościoła już się zakończyła. Świątynia jest udostępniona
dla wiernych i zwiedzających. Dużą atrakcją jest możliwość
wejścia na najwyższy taras widokowy Wrocławia (na wieży kościoła)
skąd można podziwiać nie tylko Stare Miasto i Ostrów Tumski,
ale również szeroką panoramę miasta. Wysokość wieży wraz z
odbudowanym renesansowym hełmem wynosi około 84 metry, zaś
taras widokowy jest na poziomie około 62 metrów. Niestety,
w przeciwieństwie do wrocławskiej Katedry, tutaj nie ma windy
i należy wchodzić po stopniach, ale wspaniały widok rekompensuje
poniesiony trud. |
|
|
Blisko
Rynku - około 100 metrów w kierunku wschodnim - znajduje się
inna wspaniała gotycka świątynia pod wezwaniem Marii
Magdaleny, będąca obecnie katedrą polsko-katolicką.
Budowę gotyckiego kościoła rozpoczęto w 1355 roku i przez wiele
lat była to główna świątynia Starego Miasta. W 1525 kościół
przejęli Protestanci i był on w ich rękach do końca II wojny
światowej, kiedy to miały miejsce duże zniszczenia świątyni.
W południowej części kościoła znajduje się piękny portal romański
przeniesiony z katolickiego opactwa ołbińskiego (leżącego poza
murami ówczesnego miasta) a rozebranego na polecenie protestanckiej
Rady Miasta. Portal ten należy do najstarszych i najwspanialszych
tego typu w środkowej Europie. Ze względu na bardzo dobrą akustykę
kościół jest miejscem wielu koncertów muzyki poważnej. Wieże
kościoła nie są jeszcze pokryte hełmami niemniej kształt dwóch
wież (o wys. około 50 metrów) przywodzi na myśl zachodnie wieże
Katedry wrocławskiej. |
|
|
Przy głównym
deptaku Wrocławia - ulicy Świdnickiej - znajduje się jakby "odwrócona"
od zgiełku ogromna świątynia świętych
Stanisława, Wacława i Doroty. Po utracie Śląska
na rzecz korony czeskiej, po licznych lokalnych konfliktach
i klęskach żywiołowych (wielki pożar miasta w 1342 roku) napięcie
wśród ludności sięgnęło zenitu. Konieczna okazała się mediacja
monarchów w celu załagodzenia sporów. Dlatego też doszło we
Wrocławiu do spotkania króla Kazimierza Wielkiego oraz cesarza
Karola IV, który to właśnie wtedy ufundował kościół przekazany
augustianom-eremitom. Gotycka świątynia (bez wieży) o wysokości
ponad 43 metry należy do największych w mieście. Potrójne wezwanie
odnosi się do patronów 3 głównych narodowości zamieszkujących
ówcześnie Wrocław: Polaków (św. Stanisław), Czechów (św. Wacław)
oraz Niemców (św. Dorota). Bezpośrednia bliskość kontrowersyjnego
postmodernistycznego domu handlowego Solpol o nowoczesnej sylwetce
(wybudowanego na początku lat dziewięćdziesiątych XX w.) wskazuje
na istnienie ogromnej wielości stylów architektonicznych na
ulicy Świdnickiej. |
|
|
Również przy
ulicy Świdnickiej, ale już dalej od Rynku, znajduje się inna
ciekawa świątynia Wrocławia - kościół
Bożego Ciała pochodzący z drugiej ćwierci XV
wieku. Ozdobny szczyt kościoła (który nie ma swojej wieży) z
małą sygnaturką jest charakterystyczny dla gotyku nadwiślanego
i przywodzi na myśl kościoły Małopolski. Kościół jest budowlą
trójnawową w układzie bazylikowym ze sklepieniem gwiaździstym
(prezbiterium) i trójpodporowym (nawy boczne). |
|
|
Przy
obecnym placu Dominikańskim obok hotelu "Panorama II"
oraz nowoczesnego centrum handlowego "Galeria Dominikańska",
znajduje się jeden z najstarszych kościołów Wrocławia - kościół
św. Wojciecha, który niejako "wchłonął" stojący
obok niego mały kościół św. Józefa (będący
obecnie kaplicą kościoła św. Wojciecha). Świątynia dominikanów
była pierwszym kościołem parafialnym lewobrzeżnego miasta. Po
ogromnych zniszczeniach, jakie miały miejsce we Wrocławiu po
najeździe Mongołów w 1241 roku, zrujnowany kościół św. Wojciecha
od 1250 roku odbudowywano w stylu gotyckim. Prace przy rozbudowywaniu
trwały stulecia, aż w okresie renesansu przebudowano wieżę dając
jej renesansowy hełm. Obecny zrekonstruowany hełm w postaci
gotyckiej stanął na swoim miejscu w 1982 roku (wysokość - ok.
67 m.). W kościele znajduje się również klejnot architektury
barokowej - kaplica bł. Czesława. |
|
|
Po
drodze z Rynku na Ostrów Tumski przechodzi sie nieopodal kościoła
św. Wincentego leżącego około 100 metrów od Hali Targowej.
Pierwotnie świątynia nosiła wezwanie św. Jakuba, zaś budowa
gotyckiego kościoła rozpoczęła się w połowie XIII wieku po najeździe
mongolskim. Jest to trójnawowa bazylika o długości 77 metrów.
W czasach współczesnych świątynia ta podczas remontu kościoła
św. Elżbiety pełniła funkcję kościoła garnizonowego, zaś obecnie
od 1999 roku została przekazana kościołowi greko-katolickiemu.
Wieża z odbudowanym ceglanym hełmem gotyckim mierzy prawie 60
metrów wysokości. |
|
WYSPA
PIASKOWA |
Kościół NMP wewnątrz |
Wyspa Piaskowa
leżąca pomiędzy Starym Miastem a Ostrowem Tumskim ma na swoim
obszarze 3 kościoły, z czego 2 pełnią swoją sakralną funkcję
do dzisiaj - mały prawosławny kościół św. Anny oraz największa
(jeśli chodzi o kubaturę) świątynia Dolnego Śląska - kościół
Najświętszej Marii Panny na Piasku. Kościół
w dzisiejszej gotyckiej formie pochodzi z lat 1334-1425. Jest
to trójnawowa budowla w układzie halowym - siedmioprzęsłowa
o sklepieniu gwiaździstym (nawa główna) i trójpodporowym (nawy
boczne). Świątynia ma stosunkowo niewielką wieżę (jak na rozmiary
całego kościoła). Po wojnie przywieziono tutaj z naszych przedwojennych
Kresów i umieszczono w jednym z ołtarzy otoczony kultem obraz
Matki Boskiej Mariampolskiej, zwanej też Matką Boską Hetmańską,
Rycerską i Zwycięską. Znajdują się tutaj liczne inne zabytki
kultury materialnej, ale dla dzieci największą atrakcją w okresie
Świąt Bożego Narodzenia jest (czynna do połowy lutego każdego
roku) - ruchoma szopka, którą będąc w tym okresie we Wrocławiu
warto zobaczyć. |
|

Kościół NMP z zewnątrz
|
Na przeciwko
kościoła NMP na Piasku znajduje się gotycki mały dawny
kościół św. Anny pochodzący z XIV wieku (nie mylić
z kościołem Prawosławnych stojącym na Wyspie Piaskowej 50
metrów obok). Obecnie budynek posiada charakter mieszkalny
i mieści się w nim przedszkole sióstr Salezjanek (zdjęcie
po prawej). |
|
|
Tekst
opracował oraz zdjęcia wykonał Maciej Oziembłowski.
Ewentualne wykorzystanie materiału dozwolone tylko za zgodą autora.
|
_Strona
główna > Polska > Wrocław
> Śladami gotyku |
AMIGO
- Biuro Usług Turystycznych, ul. Nyska 68 lok.56, 50-505 Wrocław,
tel. (0-71) 72-555-76, tel. 0 606 99-80-60, fax: (0-71) 78-73-400,
e-mail: amigo (at) amigo.wroc.pl lub amigo (at) polnet.cc |
Strona
AMIGO istnieje od kwietnia 1999 roku. Data ostatniej aktualizacji
podstrony: 05.02.2005 - Maciej Oziembłowski (c) |