|
Obecny, historyczny herb Wrocławia |
Polska
WROCŁAW
Kościół
św. Ducha
|
Obecny, historyczny herb Wrocławia
|
Biuro
nasze specjalizuje się m.in. w kwaterowaniu grup we Wrocławiu |
Fot. 1. Fragment planu Wrocławia
(Weinerów) z 1562
roku ukazujący drugi gotycki kościół Świętego Ducha |
Pierwszy
kościół pod wezwaniem Świętego Ducha znajdował się zupełnie
w innym miejscu aniżeli dzisiejsza świątynia. Kościół ten
był zlokalizowany na tzw. Nowym Mieście (Fot. 1) nieopodal
Mostu Piaskowego przy dzisiejszej Hali Targowej. Pierwsza
świątynia p.w. Ducha Świętego została zbudowana w stylu romańskim
dzięki fundacji Henryka Brodatego przez opata Witosława w
roku 1214. Jednocześnie obok kościoła wybudowany został szpital
fundowany również przez Henryka Brodatego. Niestety w roku
1241 podczas najazdu tatarskiego obydwie budowle zostały zniszczone.
W tym samym XIII stuleciu Henryk III odbudował w stylu gotyckim
kościół jak również szpital. Świątynia (Fot. 2) pełniła funkcję
parafii dla Nowego Miasta, ale od momentu przeniesienia parafii
do kościoła św. Bernarda (dzisiaj: Muzeum Architektury) cały
zespół Świętego Ducha zaczął chylić się ku ruinie. |
|
Fot. 2. Reprodukcja miedziorytu
J.G. Endler'a
"Kościół i szpital Świętego Ducha" przedstawiająca
drugą gotycką lokalizację. |
Ostatecznie
w 1597 roku dokonano rozbiórki kościóła i szpitala pod rozbudowę
fortyfikacji miejskich a do dzisiejszych czasów przetrwała
tylko nazwa ulicy Świętego Ducha. Przez ponad 300 lat nie
było we Wrocławiu kościoła pod tym wezwaniem. Dopiero 30 kwietnia
1928 roku rozpoczęto budowę trzeciej świątyni pod wezwaniem
Świętego Ducha, ale lokalizacja była już zupełnie inna niż
dwóch poprzednich kościołów. Tym nowym miejscem była dzisiejsza
ulica Nyska nieopodal ulicy Armii Krajowej. Budowę zakończono
bardzo szybko, bo już 20 stycznia 1929, zaś konsekracji dokonał
wrocławski kardynał Bertram. Świątynia zaprojektowana przez
wrocławskiego architekta Hermanna Pfafferotta była kościołem
filialnym parafii św. Henryka i dopiero 1 stycznia 1932 powstała
nowa parafia Świętego Ducha. Kościół ten (Fot. 3) był okazałą
sześcioprzęsłową budowlą wzniesioną na rzucie krzyża łacińskiego,
zamkniętą prostokątną absydą. Po zachodniej stronie znajdowała
się wysoka wieża zbudowana na planie kwadratu, nakryta namiotowym
dachem. |
|
Fot. 3. Wizerunek trzeciego kościoła
konsekrowanego w 1929 roku. |
Świątynia
zbudowana z cegły i pokryta dachówką była nowoczesną budowlą
z elementami "gotycyzującymi". Kościół położony na
Tarnogaju w południowej części Wrocławia narażony był na bardzo
silny ostrzał i bombardowanie pod koniec II wojny światowej.
Po upadku "Festung Breslau" świątynia zniszczona była
w 70%. Ruiny rozebrano w 1954 roku, dlatego też funkcję kościoła
przybrać musiała kaplica-barak przy ul. Kamienieckiej. Noszono
się z zamiarem odbudowy kościoła w nowym kształcie na starych
fundamentach, ale na przeszkodzie stał brak zgody ówczesnych
władz. Opracowano dwa nowe projekty kościoła ale ostatecznie
ze względu na brak zezwolenia na miejscu zburzonego kościoła
wybudowano piekarnię, gdzie obecnie produkuje się "chleb
chrupki". Dopiero w roku 1973 udało się rozpocząć budowę
nowego kościoła w miejscu oddalonym od poprzedniego o około
300 metrów u zbiegu ulic Bardzkiej i Pięknej - miejscu dogodnym
i eksponowanym. Na fragmencie przedwojennego planu (Fot. 4)
pokazana jest lokalizacja trzeciego kościoła z 1929 roku (3)
oraz współczesnego (4). Projektantami obecnego kościoła - pierwszego
na Ziemiach Zachodnich - wybudowanego od podstaw byli: Waldemar
Wawrzyniak, Jerzy Wojnarowicz oraz Tadeusz Zipser. Budowę z
ramienia parafii prowadził ks. proboszcz Stefan Wójcik. Uroczysta
konsekracja kościoła miała miejsce 8 października 1994 roku
zaś w samej parafii mieszka prawie 13.000 osób. |
|
Fot. 5. Obecny kościół - zdjęcie
z 19 czerwca 1994 roku, tj. przed malowaniem elewacji w 2004
roku (fot. M. Oziembłowski). |

Fot. 4. Fragment planu miasta Wrocławia z początku
1945
roku pokazujący lokalizację trzeciego i czwartego
(współczesnego) kościoła Świętego Ducha.
|
Obecny - czwarty
kościół p.w. Świętego Ducha (na około 2,5 tys. wiernych) jest
architektonicznie bardzo ciekawy i pełen symboliki (Fot. 5).
Wysokość budowli z krzyżem na wieży wynosi około 54 metry. Kościół
zbudowany z cegieł pokryty jest dachem z miedzianą blachą o
dynamice bryły przywodzącej na myśl ofiarny gest wznoszonych
rąk i zarazem przyjmowania darów Ducha Świętego. W swoim wyrazie
świątynia nawiązuje do elementów gotyckich katedr, ale bryła
jest nietypowa i jedyna w swoim rodzaju. Kształt wieży, zgodnie
z zamysłem architektów, nawiązuje do wieży opactwa w Kutnej
Horze w Czechach - kraju, z którego Polska przyjęła wiarę chrześcijańską.
Kościół jest dwukondygnacyjny - dolną część zajmuje niewielka
kaplica. Charakterystyczną cechą budowli jest zgrupowanie w
jednej bryle - kościoła oraz części mieszklanej. Był to jeden
z warunków postawionych przez ówczesne władze przed wydaniem
zezwolenia na budowę. Dlatego też mówi się żartobliwie, że jest
to jedyny "kościół z plecakiem". Obok kościoła wzniesiona
jest dzwonnica, na której zawisły cztery dzwony: "Stefan"
(dedykowany ks. prymasowi Wyszyńskiemu), "Henryk Roman"
(ks. kardynałowi Henrykowi Gulbinowiczowi), "Wincenty"
(ks. bp Wincentemu Urbanowi) oraz "bezimienny" z umieszczoną
inskrypcją: "Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego". |
|
Tekst
opracował oraz ryciny wyszukał Maciej Oziembłowski.
Ewentualne wykorzystanie materiału dozwolone tylko za zgodą autora.
|
_Strona
główna > Polska > Wrocław
> Kościół św. Ducha |
AMIGO
- Biuro Usług Turystycznych, ul. Nyska 68 lok.56, 50-505 Wrocław,
tel. (0-71) 72-555-76, tel. 0 606 99-80-60, fax: (0-71) 78-73-400, e-mail: amigo (at) amigo.wroc.pl lub amigo (at) polnet.cc |
Strona
AMIGO istnieje od kwietnia 1999 roku. Data ostatniej aktualizacji
podstrony: 05.02.2005 - Maciej Oziembłowski (c) |