_Strona główna > Opisy miejsc > Dawne Kresy > Olesko

Herb Województwa Ruskiego

Dawne Kresy
(obecna Ukraina)

OLESKO


Herb Województwa Ruskiego
Wyjazdy na dawne Kresy
Olesko to miejscowość położona ok. 70 km na wschód od Lwowa (nieopodal takich miejsc jak Podhorce i Złoczów) znana głównie ze swojego zamku, kościoła i klasztoru Kapucynów oraz byłego kościoła katolickiego pod wezwaniem św. Trójcy. Po raz pierwszy Olesko pojawia się w źródłach pisanych w 1327 roku. Zamek zlokalizowany na wzgórzu górującym nad okoliczną równiną zbudowany został w XIV wieku przez książąt halicko-wołyńskich i był wielokrotnie niszczony przez Tatarów. W 1432 roku zamek został zdobyty przez Jagiełłę, który nadał go Janowi z Sienna. Następnymi właścicielami w Olesku po Sienieńskich byli Herburtowie, potem Kamienieccy i w końcu Daniłowicze. Pod koniec XVI wieku wojewoda ruski Jan Daniłowicz rozbudował zamek w renesansową rezydencję, w której zachowany został wcześniejszy układ przestrzenny. W 1629 roku urodził się tutaj przyszły król Polski Jan III Sobieski - prawnuk Jana Daniłowicza. Z tego względu, że rodzice Jana III odziedziczyli całość ogromnych dóbr Daniłowicza, zamek w Olesku w trakcie podziału dóbr ojcowskich przypadł Koniecpolskim. Przez kilkadziesiąt lat był opuszczony i zaniedbany. W tym czasie właściciele jako swoją nową rezydencję obrali Żółkiew. Dopiero na rok przed "wiktorią wiedeńską" Jan III wraz z Marysieńką odnowili zamek. Sobieski na wykup obiektu wraz z całym kluczem oleskim wydał na rzecz Stanisława Koniecpolskiego, ksztelana bracławskiego, ponad 400 tysięcy złp.

Widok zamku z ogrodów

Kościół i klasztor oo. kapucynów

Dziedziniec zamku

Po śmierci króla jego synowie zgodzili się aby Marysienka była właścicielką zamku. W XVIII wieku Olesko przeszło w ręce Rzewuskich i zostało połączone z dobrami podhoreckimi. W 1882 roku zamek jako pamiątka narodowa został kupiony przez Komitet Opieki nad Zamkiem w Olesku. Prace renowacyjne po silnych uszkodzeniach w trakcie I wojny światowej przeprowadzone były w okresie międzywojennym. W czasie II wojny światowej jak i po jej zakończeniu, kiedy to tereny te znalazły się w granicach ZSRR, zamek popadł nieomal w ruinę. Odbudowany został w latach 1961-65 i stanowi obecnie filię znanej Lwowskiej Galerii Sztuki. Na zamku zgromadzono setki rzadkich dzieł malarstwa i rzeźby, wśród których znajdują się ikony, portrety, sceny mitologiczne i rodzajowe, martwa natura, duże obrazy batalistyczne (np. "Bitwa pod Wiedniem" pędzla Martino Altomontego z 1692 roku), meble, gobeliny, rzeźba szkoły lwowskiej. Miejsce to stanowi jeden z najlepszych zbiorów sztuki polskiej poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej. U podnóża zamku rozciąga się interesujący ogród z kamiennymi rzeźbami lwów, stawem i ciekawym widokiem na sam obiekt.

Nieopodal zamku znajduje się kościół i klasztor oo. kapucynów fundacji Rzewuskich z 1739 roku. Budowniczym klasztoru był o. Marcin Dobrawski, który posłużył się typowym projektem założenia kapucyńskiego. Po II wojnie światowej, kiedy wygnano zakonników, klasztor przez kilkanaście lat podlegał dewastacji. W latach siedemdziesiątych cały kompleks wyremontowano. W kościele urządzono salę konferencyjną, zaś w klasztorze mieszczą się magazyny dzieł sztuki z kościołów i zbiorów prywatnych z terenu całej obecnej Zachodniej Ukrainy ocalone nieraz od zagłady w ostatniej chwili. Obiekt nie jest udostępniony do zwiedzania.


Były kościół pw. Świętej Trójcy
Przy głównej drodze, a dawnym rynku, znajduje się dawny kościół parafialny pw. Trójcy Świętej. Parafia rzymskokatolicka istniała w Olesku w XV wieku, zaś sama świątynia zbudowana została w połowie XVI wieku w stylu o elementach zarówno gotyckich jak i renesansowych. Charakterystycznym elementem kościoła są dwie ośmioboczne kaplice fundacji wojewody Jana Daniłowicza z lat 1625-27. Przysadzista wieża kościelna stanowić musiała kiedyś funkcje obronne. We wnętrzu zachowały się m.in. płyta nagrobna Jana Daniłowicza, tablica erekcyjna upamiętniająca konsekrację kościoła oraz tablica pamiątkowa z XIX wieku. Ostatni remont świątyni miał miejsce w okresie międzywojennym. Po wojnie znajdował się tutaj skład, zaś w latach osiemdziesiątych Lwowska Galeria Sztuki rozpoczęła remont kościoła z przeznaczeniem go na salę wystawową. Prac nie ukończono gdyż na początku lat dziewięćdziesiątych powstały w Olesku rzymskokatolicki komitet parafialny podjął próbę przywrócenia kościołowi funkcji sakralnej. Doszło nawet w 1992 roku do ponownego poświęcenia kościoła przez biskupa Marka Trofimiaka, ale ostatecznie od 1993 roku świątynię przekazano Ukraińskiej Autokefalicznej Cerkwi Prawosławnej.


Herb nad bramą wjazdową do zamku
Opracowanie na podstawie dostępnej literatury i zdjęcia (C): Maciej Oziembłowski
Więcej na ten temat:
Jan K. Ostrowski, 1998: Kresy bliskie i dalekie, Universitas, Kraków
Jacek Tokarski, 2000: Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie, tom I, Burchard Edition, Warszawa
Adam Bujak, 1998: Zamki - kresowe strażnice Rzeczypospolitej, Bosz, Olszanica
_Strona główna > Opisy miejsc > Dawne Kresy > Olesko
AMIGO - Biuro Usług Turystycznych, ul. Forsycjowa 10, 51-253 Wrocław
tel. (0-71) 72-555-76, tel. 0 606 99-80-60, fax: (0-71) 78-73-400, e-mail: amigo (at) amigo.wroc.pl lub amigo (at) polnet.cc
Strona AMIGO istnieje od kwietnia 1999 roku. Data ostatniej aktualizacji podstrony: 16.02.2009 - Maciej Oziembłowski (c)